04 เมษายน 2557
วิธีนี้เป็นวิธีที่สำคัญอีกวิธีหนึ่งในการวิเคราะห์ชนิดเส้นใยโดยเฉพาะเส้นใยสังเคราะห์
ทั้งนี้เนื่องจากเส้นใยสังเคราะห์แต่ละตัวประกอบด้วยโครงสร้างพื้นฐานที่ต่างกัน จึงถูกละลายด้วยสารเคมีที่ต่างชนิดกัน ในการวิเคราะห์โดยการละลายด้วยสารเคมี เราอาจจำแนกได้เป็น 2 วิธีใหญ่ๆ
คือ
1. ละลายด้วยสารละลายที่กำหนดให้
จากตารางวิเคราะห์โดยการละลายด้วยสารเคมีจะเห็นว่า สิ่งที่ต้องควบคุมคือ
1.1 ความเข้มข้นของสารละลาย
1.2 อุณหภูมิที่ใช้
1.3 เวลา
ก่อนการทดสอบควรมีข้อมูลจากการทดสอบด้วยวิธีอื่นๆ เช่น
จากการเผาไหม้ หรือ ดูลักษณะด้วยกล้องจุลทรรศน์ แล้วจึงมาเลือกสารเคมีที่เหมาะสม
วิธีการทดสอบ
- ใช้เส้นใยจำนวนเล็กน้อย เขี่ยให้กระจาย
- ถ้าอุณหภูมิที่กำหนดให้ 20 องศาเซลเซียล
ให้แช่สารเคมีในน้ำเย็นที่อุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียล แล้วจึงใส่เส้นใยเขย่า
- ถ้าอุณหภูมิที่กำหนดให้ 38 องศาเซลเซียล
ให้แช่สารเคมีในน้ำอุ่นที่อุณหภูมิ 38 องศาเซลเซียล แล้วจึงใส่เส้นใย
- ถ้าอุณหภูมิที่กำหนดให้เป็นจุดเดือดของสารละลาย ให้ใส่สารละลายใน Breaker
แล้ววางลงบน Hot Plate ใส่ในตู้ดูดควัน
ปรับอุณหภูมิตามที่ต้องการ
สารละลายจะเดือดช้าๆ
แล้วจึงใส่เส้นใยลงไป
- ให้สังเกตการละลายของเส้นใย เปรียบเทียบกับตารางการละลาย
จากตารางการละลาย จะเห็นว่าวิธีนี้เหมาะสมกับการวิเคราะห์เส้นใยสังเคราะห์ คุณสมบัติพิเศษอย่างหนึ่งของเส้นใยสังเคราะห์ คือ
อ่อนตัวเมื่อใกล้ความร้อนและแข็งตัวเมื่อเย็น ซึ่งเราเรียกเส้นใยประเภทนี้ว่า “เส้นใยเทอร์โมพลาสติก” เส้นใยเทอร์โมพลาสติกแบ่งออกเป็น 2 พวกใหญ่ๆ
คือ พวกที่หลอมที่อุณหภูมิสูงและเส้นใยที่หลอมที่อุณหภูมิต่ำ ซึ่งเป็นเส้นใยสังเคราะห์ส่วนใหญ่ที่พบได้ตามท้องตลาด
2. โดยการจำแนกเป็นกลุ่มตามสารประกอบไนโตรเจนและคลอรีน
นำตัวอย่างไปหลอมพร้อมกับผงโปแตสเซียมไนเตรต
สังเกตุดูว่าตัวอย่างหลอมก่อนหรือหลังผงโปแตสเซียมไนเตรต
คำว่า Tie-Dye ดัดแปลงมาจากคำว่า Tie and Dye แหล่งกำเนิดการผลิตไม่ปรากฏชัด สันนิษฐานกันว่า
เป็นเทคนิคการผลิตลวดลายบนผืนผ้าแบบหนึ่งที่เก่าแก่มาก
Tie and Dye เป็นการทำลวดลายบนผืนผ้าแบบต่อต้าน Resist Dyeing มีหลักเกณฑ์ในการทำคล้ายๆ
กับการทำผ้าปาเต๊ะ
จะต่างกันก็ตรงที่อาศัยเส้นด้ายหรือเชือกมัดผืนผ้าบางส่วนไว้
แรงมัดในเส้นด้ายจะมีผลทำให้เกิดความกดดันขึ้นในบริเวณนั้น
และป้องกันมิให้สีแทรกซึมเข้าไปติดบริเวณดังกล่าวได้
การย้อมชนิดนี้คล้ายคลึงกับการย้อมสีแบบมัดหมี่ ซึ่งเป็นงานฝีมือในการทอผ้ามัดหมี่ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย
วัสดุที่ใช้ในการทำผ้า
Tie-Dye
- วัสดุหรือผ้าที่ใช้ทำ Tie-Dye
ได้แก่
ผ้าที่ทำจากฝ้าย ป่าน ปอ
ลินิน ไหม ขนสัตว์
เรยอน โพลีเอไมด์ โพลีเอสเตอร์ ฯลฯ เช่น ผ้าดิบ
ผ้ามัสลิน ฯลฯ
- เส้นด้าย, เชือกฟาง, หนังสติ๊ก,
เศษสตางค์, ฝาขวด, ที่หนีบผ้า, ก้อนหิน, ฯลฯ
- สีเคมี และ
อุปกรณ์ที่ใช้ในการมัดย้อม (ดูเรื่องกรรมวิธีการย้อมสี)
ลำดับขั้นการทำ
1. การเตรียมผ้า ผ้าขาวหรือผ้าสีที่ขายตามท้องตลาด ปัจจุบันมักตกแต่งด้วยแป้งหรือเรซิน
เพื่อผลทางการค้า จึงควรกำจัดออกเสียก่อนโดยใช้สารเคมีดังนี้
โซดาแอส 1 กรัม/ลิตร
โซดาไฟ 1 กรัม/ลิตร
สบู่เทียม 1 กรัม/ลิตร
2. การเตรียมลวดลาย อาจใช้ดินสอ หรือ
ชอล์คสีอ่อนๆ ร่างลวดลายเบาๆ บนผืนผ้า
3. การมัดผ้า วิธีในการทำให้เกิดลวดลายต่างๆ บนผืนผ้า จะแตกต่างกันออกไปตามเทคนิคในการมัด ซึ่งมีอยู่หลายวิธี เช่น
Marbling โดยการขยำผ้าทำเป็นก้อนกลมๆ หรือ รี แล้วใช้เชือกพันมัดไว้โดยรอบ
Tying โดยการยึดเอาบริเวณใดบริเวณหนึ่งของผืนผ้าเป็นศูนย์กลาง รวบปลายที่เหลือแล้วดึงให้ตึง
ใช้เชือกพันรัดโดยรอบบริเวณที่ต้องการจะให้เกิดเป็นตัวลวดลาย
การมัดลักษณะนี้ส่วนใหญ่จะได้ลวดลายเป็นรูปวงกลม
Folding โดยการพับผ้าตามแนวใดแนวหนึ่งของผืนผ้า วางเรียงซ้อนๆ
กัน (แบบหีบเพลง)
ดึงปลายทั้งสองข้างให้ตึงแล้วใช้เชือกพันรัดบริเวณที่ต้องการจะให้เกิดเป็นตัวลวดลาย
นอกจากที่กล่าวมา ยังอาจใช้วัตถุบางอย่าง เช่น ก้อนกรวด
ก้อนหิน กระดุม ฝาขวด
เศษสตางค์ ฯลฯ
เป็นจุดศูนย์กลางได้อีกด้วย
Stitching โดยการใช้เชือก หรือ เส้นด้าย เนาไปบนผืนผ้า หรือ
เย็บเป็นลวดลายที่ออกแบบไว้ต่อๆ กันไปจนด้ายที่สอยหรือเนามาบรรจบกัน จากนั้นดึงรวบเส้นด้ายที่สอยมาใช้ชิดกัน
4. การย้อมสี ทำได้ทั้งแบบย้อมโดยใช้ความร้อนสูง
และย้อมที่อุณหภูมิห้อง
จะทำลวดลายกี่สีก็ได้ในผืนผ้าเดียวกัน
ในกรณีที่ต้องการทำลวดลายหลายสี
ภายหลังจากการมัดและย้อมสีแรกเสร็จ
ให้นำมาทำการมัดเพิ่มอีกครั้ง
โดยการมัดปกปิดสีส่วนที่ต้องการไว้
จากนั้นให้นำไปย้อมสีใหม่ที่ต้องการอีกครั้ง
ทำเช่นนี้สลับกันไปเรื่อยจนกว่าจจะได้ลวดลายและสีครบตามที่ต้องการ
ในการทำลวดลายหลายๆ สี โดยใช้สีย้อมเพียงสีเดียว อาจทำได้โดยอาศัยลักษณะการมัดซ้ำๆ
ในด้านการย้อมอาจทำได้โดยการเริ่มต้นย้อมด้วยสีที่อ่อนๆ ก่อน
แล้วค่อยเพิ่มเปอร์เซนต์ความเข้มของสีย้อมขึ้นเรื่อยๆ
;;
Subscribe to:
บทความ (Atom)
