17 มีนาคม 2557

การสาธิตทางคหกรรมศาสตร์

เขียนโดย MaMee ที่ 21:45



เค้าโครงเรื่อง
1.       การสอนประเภทต่างๆ
2.       การสาธิตคืออะไร   - คำจำกัดความ, ประเภทของการสาธิต, ผู้แสดงสาธิต, พื้นความรู้ของผู้แสดงสาธิต
3.       การสาธิตทางคหกรรมศาสตร์
4.       หลักการพูดในที่สาธารณะ
5.       บุคลิกที่ดีของผู้แสดงสาธิต
6.       หลักการสาธิต
7.       เทคนิคที่ควรใช้ในการสาธิต
8.       การสาธิตทางโทรทัศน์
9.       การสาธิตสำหรับผู้ชมที่เคลื่อนไหวผ่านไปมา
10.    การจัดนิทรรศการ
11.    โสตทัศนูปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับการสาธิตและการจัดนิทรรศการ
12.    การเตรียมโปสเตอร์ (เพื่อเชิญชวนให้ชมการสาธิต, เพื่อประกอบการแสดง)
13.    การทำเอกสารเผยแพร่ประกอบเรื่องที่ทำการสาธิต

การสอนโดยการสาธิต เป็นที่นิยมกันมากในปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสาขาคหกรรมศาสตร์ เช่น การประกอบอาหาร การตัดเย็บเสื้อผ้า การทำงานด้านหัตกรรม หรือ แม้แต่การทำของเล่นเด็ก การบรรยายโดยไม่มีภาพ หรือการแสดงวิธีทำประกอบจะไม่สามารถทำให้ผู้ฟังเข้าใจหรือนำไปทำตามได้  จึงต้องมีการแสดงวิธีทำประกอบการบรรยายถึงขั้นตอนต่างๆ จนสำเร็จ

                หลักการสาธิตทางคหกรรมศาสตร์ เป็นเช่นเดียวกับการสาธิตโดยทั่วไป  คือ

การเตรียมการสาธิต
                สิ่งจำเป็นในการวางแผนเพื่อการสาธิตที่ดี
1.     เค้าโครงเรื่อง  วางท้าวโครงเรื่อง ว่าจะครอบคลุมสิ่งใดบ้างและจะแสดงอย่างไร  เตรียมบทแสดงสาธิต ซึ่งแบ่งได้เป็น 3 ตอน คือ คำนำ เนื้อเรื่อง สรุป  อ่านบททวนบทหลายๆ เที่ยว
2.     วางแผนการดำเนินงาน  การทำตารางเวลาจะช่วยได้มากในหลายกรณี  โดยเฉพาะ เกี่ยวกับการสาธิตทางอาหาร จัดให้มีเวลาถามและตอบปัญหา  จด  รายการวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการสาธิต จัดหาและตรวจสอบว่ามีครบหรือไม่ก่อนเริ่มการแสดง อุปกรณ์ที่ใช้ควรเป็นสิ่งที่หาได้ไม่ยาก เพื่อให้ผู้ชมทำตามได้
3.    เตรียมทำบางขั้นตอนไว้ล่วงหน้า  เพื่อประหยัดเวลาในการแสดงสาธิตและทำให้การแสดงเป็นไปโดยราบรื่นและมีประสิทธิภาพ การเตรียมทำบางขั้นตอนไว้ จะเป็นผลดีมาก เช่น การแสดงสาธิตการติดซิป ถ้าทำติดต่อกันตั้งแต่ต้นจนจบอาจใช้เวลามากทำให้ผู้ชมเบื่อ จึงควรทำบางขั้นตอนไว้และแสดงการเย็บซิป เฉพาะขั้นตอนที่เห็นว่าจำเป็นต้องแสดงให้เห็นจริงในขณะนั้น อย่างไรก็ตาม ควรแน่ใจว่า มิได้เว้นขั้นตอนสำคัญ อันจะทำให้ผู้ชมขาดความเข้าใจและทำตามไม่ได้ 
                การสาธิตทางอาหารก็เช่นกัน บางขั้นตอนต้องใช้เวลารอคอยนานมาก เช่น การทำขนมปังโดยใช้ยีสต์ จะต้องใช้เวลารอให้ยีสต์ขึ้น และรอให้ขนมปังขึ้นฟู ซึ่งต้องใช้เวลานานนับชั่วโมง  จึงต้องเตรียมไว้ล่วงหน้า การเตรียมล่วงหน้านี้ต้องมีการกะเวลาและวางแผนเป็นอย่างดี มิฉะนั้นอาจผิดพลาดได้ เช่น กรณีที่ทิ้งแป้งขนมปังขึ้นนานเกินไป อาจได้ขนมปังที่ไม่ดีดังต้องการ
4.     เลือกอุปกรณ์ที่เหมาะสม  ในการแสดงสาธิตแต่ละเรื่องและฝึกการใช้อุปกรณ์ นั้นๆ ให้คล่อง ทดสอบให้แน่ใจว่าอุปกรณ์นั้นใช้งานได้ดี และจัดวางให้สะดวกในการทำงานและให้ผู้ชมมองเห็นได้ชัดเจน ในกรณีที่มีผู้ชมเป็นกลุ่มใหญ่ ผู้ที่อยู่ด้านหลังจะมองเห็นไม่ชัด กระจกเงาด้านบนเหนือโต๊ะสาธิต จะช่วยให้ผู้ชมมองเห็นเครื่องใช้และการแสดงได้ชัดเจนขึ้น
5.       วางแผนการจัดแสดงสิ่งสำเร็จ  ให้ผู้ชมมองเห็นได้ชัด เพื่อเร้าความสนใจ  อาจตั้งไว่ก่อนการแสดง หรือ เตรียมที่ไว้จัดวางเมื่อการแสดงเสร็จสิ้น บริเวณที่จัดแสดงต้องไม่มีสิ่งใดรกรุงรัง หรือ บังสายตาผู้ชม  อาจแขวนหรือติดไว้ที่กระดานซึ่งตั้งอยู่ด้านข้างของผู้แสดง หรือวางบนโต๊ะก็ได้

เทคนิคการแสดงสาธิต
1.       มีการเตรียมการอย่างดี เพื่อเริ่มการแสดงไว้ตามเวลา การกล่าวอารัมภบท ควรเป็นไปอย่างสั้นๆและตรงจุด
2.       มีท่วงทีกิริยาดี ไม่พิงโต๊ะแสดง โต๊ะแสดงควรมีความสูงพอเหมาะ เพื่อให้ท่าทางการแสดงเป็นไปด้วยดีและไม่เมื่อยล้า
3.       แสดงด้วยจังหวะความเร็วที่ผู้ชมจะติดตามรายละเอียดแต่ละขั้นตอนได้ทัน
4.        ฝึกซ้อมการแสดงจนคล่อง กระทั่งสามารถแสดงได้โดยอัตโนมัติ
5.       ใช้มือทั้งสองข้างในการแสดง แต่ระวังอย่าให้มือไขว้กันขวักไขว่
6.       จัดที่แสดงให้ผู้ชมเห็นได้ชัดเจน ไม่ควรจัดให้ผู้ชมอยู่ไกลเกินไป เพราะจะทำให้เกิดความเบื่อหน่ายและไม่สนใจ
7.       จัดโต๊ะแสดงให้เป็นระเบียบและวางวัสดุอุปกรณ์ให้เป็นระบบตามขั้นตอนการแสดง โต๊ะที่มีของวางเกะกะจะเบนความสนใจของผู้ชมไปจากการแสดง
8.       ถ้าการแสดงใช้เวลานานในแต่ละขั้นตอน ควรเตรียมการแสดงมาจนใกล้จะเสร็จแต่ละขั้นตอน แล้วเหลือการแสดงวิธีทำพอให้เข้าใจ ทำต่ออีกเล็กน้อยก็จบการแสดง เช่น การทำชายกระโปรง อาจทำมาล่วงหน้าจนเกือบครบรอบชายกระโปรง แล้วแสดงการทำต่อจนเสร็จ หรืออาจทำพอให้ผู้ชมเข้าใจแล้วหยุด พร้อมกับแสดงผลงานที่ทำเสร็จแล้ว
9.       ถ้าการแสดงนั้นต้องดูใกล้ๆ จึงจะเห็นชัด เช่น เทคนิคการตัดเย็บต่างๆ ต้องจัดที่นั่งของผู้ชมให้ได้เห็นใกล้ๆ ดังนั้นไม่ควรแสดงให้ผู้ชมกลุ่มใหญ่เกินไป อาจจำเป็นต้องแสดงซ้ำ และให้ผู้ชมเข้ามาดูใกล้ๆ ทีละกลุ่มย่อย        ในกรณีที่ไม่สามารถแบ่งกลุ่มผู้ชมเป็นกลุ่มเล็กๆ หรือหมุนเวียนเข้ามาชมการแสดงได้ ควรใช้เทคโนโลยีทันสมัยเข้าช่วย เช่น การใช้โทรทัศน์วงจรปิด ถ่ายทอดการแสดงโดยใกล้ชิดแล้วแพร่ภาพไปที่จอโทรทัศน์ที่วางไว้ตามจุดต่างๆ
10.     ในการส่งของสำเร็จหรือผลการแสดงแต่ละขั้นตอนไปให้ผู้ชมได้เห็นและสัมผัสอย่างใกล้ชิด ควรทำภายหลังเสร็จสิ้นการแสดง เพราะถ้าส่งผ่านผ่านของไประหว่างการแสดง จะทำให้ความสนใจในการแสดงหยุดชะงักเพราะมัวไปเอาใจใส่ของที่ส่งผ่านมา
11.    เอกสารอ้างอิง หรือแหล่งที่มาของการแสดง หรือเอกสารประกอบการแสดง จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ชม ที่จะนำไปทบทวนและทำตามภายหลังจากดูการแสดง       เอกสารเหล่านี้อาจได้แก่ โปสเตอร์แสดงขั้นตอนการทำ แผนผังที่แสดง วิธีทำโดยละเอียด แฟ้มที่ติดตัวอย่าง หรือขั้นตอนแต่ละขั้นไว้เป็นลำดับ จะช่วยให้ผู้ชมได้มีโอกาสมาพลิกดู หรือทบทวนได้

เทคนิคการแสดงสาธิตทางอาหาร
ก.       การเตรียมพร้อมเพื่อการแสดง
1.  แต่งกายเหมาะสมกับการแสดงการประกอบอาหาร  คือ สวมผ้ากันเปื้อนหรือเสื้อคลุมใช้เน็ทคลุมผมให้เรียบร้อยหรือรวบผมให้พ้นจากใบหน้า ไม่ปล่อยผมรุงรัง   เสื้อผ้าแบบเรียบไม่มีการตกแต่งฟู่ฟ่า ไม่มีโบว์ยาว และแขนเสื้อกระชับไม่ใช่แขนยาวกรุยกรายจนอาจจุ่มลงไปในอาหาร หรืออาจทับกับเครื่องมือจนเกิดอันตรายได้   ไม่ใส่เครื่องประดับ หรืออาจใส่ได้น้อยชิ้นที่สุดถ้าจำเป็น และไม่ควรใส่เครื่องประดับที่นิ้วและข้อมือ
2.  รักษาความสะอาดของมือเป็นอย่างดี  ล้างมือให้สะอาด เล็บต้องสั้นและสะอาด
ข.  การเตรียมและปรุงอาหาร
1.  ใช้ภาชนะผสมอาหารที่เป็นแก้วใส เพื่อให้ผู้ชมเห็นส่วนผสมได้ อาจต้องเอียงภาชนะ  เพื่อให้เห็นได้ชัดเจนขึ้น
                เมื่อเตรียมอาหารในชามผสม จะวางชามผสมนั้นไว้บนโต๊ะแสดง  เพื่อขั้นตอนต่อไป ควรใช้ผ้าขึ้นรองภาชนะผสมเพื่อกันลื่น และป้องกันเสียงดังขณะที่ผสมอาหาร
2.  เมื่อต้องการให้อาหารตกจากทัพพีลงในภาชนะ ควรใช้ทัพพี (หรือช้อน) เคาะกับฝ่ามือ ให้แรงกระแทกทำให้อาหารตกลงไป ไม่ควรเคาะทัพพีกับภาชนะ
3.  เมื่อเทส่วนผสมออกจากชาม ระวังมิให้นิ้วมือวางอยู่หรือจุ่มลงไปในส่วนผสม  การใช้พายยางช่วยกวาดส่วนผสมจะทำให้ง่ายและเร็วขึ้น
4.  ใช้ผ้าชื้นรองใต้เขียง  เพื่อกันลื่นและป้องกันเสียง
5.  ถ้าใช้ไข่ในการปรุงอาหาร  ควรเตรียมไข่เผื่อเอาไว้  เพราะไข่บางฟองอาจจะเสีย  ถ้ามีการแยกไข่ขาวกับไข่แดง  แยกทีละฟองในภาชนะเล็กๆ แล้วจึงนำไปใส่ในส่วนผสม  เพราะไข่บางฟองแยกไข่แดงออกจากไข่ขาวไม่ได้  ถ้านำไปแยกลงไปในส่วนผสมเลยอาจจะทำให้ส่วนผสมเสียได้
6.  ถ้าใช้ผักสีเขียว  ควรล้างให้สะอาดและห่อพลาสติกเก็บไว้  หรือใช้ผ้าขาวบางชุบน้ำคลุมเอาไว้
7.  เมื่อทาส่วนผสมลงบนขนมปัง  ให้วางแผ่นขนมปังบนกระดานแล้วจึงทากลับไปกลับมา
8.  กลับเนื้อด้วยคีมคีบหรือส้อม 2 อัน เพื่อมิให้น้ำเนื้อกระเซ็น
9.  ถ้ามีเศษอาหารหรือน้ำของส่วนผสมหกบนโต๊ะ  ควรรีบทำความสะอาดทันที
ค.  ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพและมีระบบ
1.  วางเครื่องปรุงและอุปกรณ์การสาธิตตามลำดับการใช้
2.  มีถาดใส่เครื่องปรุงหรืออุปกรณ์เป็นชุดๆ เพื่อสะดวกในการใช้และการนำเก็บ  มีการ์ดเขียนไว้ว่า สิ่งใดวางในถาดใด   ป้องกันการ์ดต่างๆ และตำรับอาหารมิให้เปรอะเปื้อน  โดยการวางแผ่นพลาสติกใสทับบนการ์ดเหล่านี้
3.  ถ้ามีการเปลี่ยนถาด  ยกถาดที่ใช้แล้วออกเสียก่อน จึงวางถาดใบใหม่
4.  หลังจากที่ใช้อุปกรณ์ทุกชิ้น ควรวางลงในถาด  มิใช่วางบนโต๊ะ  จะทำความสะอาดได้ง่ายขึ้น
5.  วางถังผงไว้ใกล้โต๊ะแสดง (ไม่วางไว้ใต้โต๊ะ)  เพื่อสะดวกในการทิ้งเศษวัสดุ  ใช้ถุงพลาสติกกรุถังผงเพื่อสะดวกในการทำความสะอาด
6.  เมื่อเสร็จการแสดง  โต๊ะแสดงควรสะอาดและไม่มีสิ่งของวางเกะกะ
ง.  การใช้อุปกรณ์ต่างๆ ในการแสดงสาธิตทางอาหาร
1.  อุปกรณ์ต่างๆ เช่น โถเครื่องปรุง ถ้วยตวง ฯลฯ  เมื่อไม่ใช้ควรวางไว้ด้านข้าง ไม่วางไว้ด้านหน้าของโต๊ะ  เพราะอาจบังสายตาผู้อื่น
2.  เมื่อใช้อุปกรณ์ต่างๆแล้ว  เก็บออกไปจากโต๊ะแสดง
3.  ถ้าใช้เครื่องผสมไฟฟ้า เมื่อใช้เสร็จถอดก้านที่ตีออกวางในถาด  แล้วจึงยกเครื่องตีออก
4.  มีที่รองรับภาชนะที่ยกลงจากเตา  ไม่วางภาชนะร้อนๆ บนโต๊ะแสดง
5.  เมื่อเปิดฝาหม้อ  นำไปวางหงายไว้ต่างหากบนโต๊ะแสดง
6.  ให้ด้ามหรือหม้ออยู่ทางด้านหลังของเตา หรือโต๊ะแสดง
7.  เมื่อเปิดให้ผู้ชมดูภายในเตาอบ  ผู้แสดงต้องยืนด้านข้างและไม่บังผู้ชม
8.  ใช้ผ้าจับของร้อนรองมือเมื่อหยิบของออกจากเตา  วางผ้าจับของร้อนนี้ไว้ใกล้เตา แต่ระวังอย่าให้ใกล้เปลวไฟ หรือส่วนที่ร้อน
9.  ใช้หม้อที่มีขนาดเหมาะสมกับเตาและเหมาะสมกับสิ่งของที่ใช้ในการแสดง
10.  ปิดไฟที่เตาทันทีที่เสร็จการแสดง
บางทีความร้อนที่ยังค้างอยู่ที่เตาอาจใช้อุ่นอาหารหรือทำอาหารที่ไม่ใช้ความร้อนจัดได้

ข้อแนะนำขณะแสดงสาธิต
1.  ไม่จำเป็นต้องพูดตลอดเวลาที่แสดงสาธิต แต่ไม่ควรหยุดพูดให้บรรยากาศเงียบนานเกินไป  ขณะที่การแสดงบางขั้นตอนไม่จำเป็นต้องอธิบาย
2.  ใช้สรรพนามกลางๆ  ไม่ใช่สรรพนามเฉพาะ  เช่น “ของดิฉัน ของผม ของเขา”
3.  ไม่พูดว่า “ เอาละค่ะ..” “ต่อไปนี้ดิฉันจะทำ..”  อาจใช้คำพูดกลางๆ เช่น “ขั้นตอนต่อไปคือ..”
4.  พูดให้จบประโยคก่อนที่จะเปลี่ยนอิริยาบทไปทำอย่างอื่น
5.  หยุดพูดเมื่อเคลื่อนที่จากที่แห่งหนึ่งไปอีกแห่งหนึ่ง หรือขณะกำลังใช้เครื่องมือที่มีเสียงดัง
6.  เวลาที่เหมาะสมในการสรุปคือ ตอนที่กำลังจัดของที่ทำเสร็จแล้วให้ดูสวยงาม เพื่อตั้งแสดง

การเปิดโอกาสให้ผู้ชมมีส่วนร่วมในการแสดงสาธิต
1.  ให้ผู้ชมได้ถามปัญหา และ/หรือ แสดงความคิดเห็นและประสบการณ์เกี่ยวกับเรื่องที่แสดง
2.  ให้ผู้ชมได้ทดลองชิม (ถ้าเป็นการแสดงเรื่องอาหาร)  หรือสัมผัสหรือทดลองใช้ผลงานจากการแสดงสาธิต
3.  ให้ผู้ชมได้มีโอกาสร่วมการแสดงหรือเป็นผู้ช่วยในการแสดงบ้าง  ตามความเหมาะสม  เช่น ช่วยหยิบส่วนผสมส่งให้ หรือช่วยเสริฟเมื่อทำเสร็จแล้ว

 

0 ความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

Subscribe to: ส่งความคิดเห็น (Atom)

By :
Free Blog Templates